Program budowy kolejowej sieci transmisji danych GSM-R rozpoczął się wdrożeniem elementów jej systemu na odcinku magistrali E 30, między Bielawą Dolną a Legnicą. Powstały tam nie tylko maszty i nadajniki systemu, ale również infrastruktura centralna, która w przyszłości będzie nadzorować komunikację między dyżurnymi ruchu a maszynistami w całym kraju. 

GSM-R, czyli dedykowany kolei system bezprzewodowej łączności, jest jednym z dwóch kluczowych elementów Europejskiego Systemu Sterowania Ruchem Kolejowym ERTMS. Bazując na standardzie telefonii komórkowej GSM, został udoskonalony i dostosowany do specyfiki pracy związanej z eksploatacją i utrzymaniem infrastruktury kolejowej oraz zarządzaniem ruchem pociągów. System zapewnia m.in. łączność głosową między pracownikami odpowiadającymi za bezpieczeństwo i płynność ruchu – dyżurnymi, dyspozytorami, maszynistami czy obsługą techniczną oraz służy do przekazywania informacji do lokomotyw np. nt. maksymalnej dozwolonej prędkość na danym odcinku czy położenia innych pociągów na trasie. 

Drugim kluczowym elementem systemu ERTMS jest system ETCS, który za pośrednictwem sieci GSM-R umożliwia ciągłą kontrolę pracy maszynisty. – Na torach umieszczane są czujniki, tzw. balisy, które przekazują do lokomotyw informacje o sytuacji na danym odcinku trasy. System ETCS kontroluje pracę maszynisty, reagując w przypadku zignorowania komunikatów i ostrzeżeń. Jeśli pociąg przekroczy dopuszczoną prędkość, ETCS automatycznie go wyhamuje – wyjaśnia Jarosław Kozłowski, dyrektor  projektu, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. 

W ramach projektu pilotażowego wdrożenia systemu GSM-R na linii E 30 powstały dwie mobilne centrale telefoniczne (MSC), które zapewniają niezawodną obsługę ruchu telekomunikacyjnego oraz serce systemu - Centrum Zarządzania Siecią w Warszawie, gdzie pracownicy PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. czuwają nad prawidłową pracą sieci GSM-R. W przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości, z tego miejsca odbywa się koordynacja działań związanych z przywróceniem poprawnego funkcjonowania systemu. Zgłaszanie usterek następuje według ściśle określonych procedur, które na pierwszym miejscu stawiają bezpieczeństwo prowadzenia ruchu pociągów. 

Podstawowa centrala mobilna MSC znajduje się w Warszawie, druga - rezerwowa, która w razie jakichkolwiek awarii może niezwłoczne przejąć kontrolę nad siecią, jest zlokalizowana w Poznaniu. Rozdzielenie geograficzne najważniejszych elementów sieci zapewnia pełne bezpieczeństwo w przypadku wystąpienia niepożądanych zdarzeń o charakterze lokalnym.

Docelowo cyfrowa komunikacja GSM-R obejmie swoim zasięgiem ponad 1500 km sieci kolejowej zarządzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Poza odcinkiem Bielawa Dolna – Legnica, system wdrażany jest m.in. na linii kolejowej E 30 na odcinku Legnica – Wrocław – Opole, E 65 na odcinku Warszawa – Gdynia oraz E 20 Kunowice – Terespol.

Testy pierwszego w Polsce systemu ETCS poziomu drugiego trwają od trzech miesięcy na linii E 30 między Bielawą Dolną a Legnicą. Biorą w nich udział dwie lokomotywy EP09 z urządzeniami pokładowymi ETCS i GSM-R. Testy dotyczą poprawności działania systemu ETCS, zaś pracownicy PLK okresowo wykonują pomiary poziomu pokrycia radiowego sygnałem GSM-R szlaku linii E 30. Przeprowadzone do tej pory próby potwierdzają, że system sprawuje się zgodnie z przyjętymi założeniami. Wiedza zdobyta podczas badania posłuży do wdrożenia technologii na sieci kolejowej zarządzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A

Efektem wdrożenia systemu ERTMS na polskich liniach kolejowych będzie przede wszystkim zwiększenie poziomu bezpieczeństwa ruchu pociągów, przekładające się na zwiększenie komfortu podróżowania. Dzięki interoperacyjności systemu, możliwy będzie swobodny przejazd pociągów między sieciami kolejowymi różnych zarządców. Nie będzie też konieczności wymiany lokomotyw na granicach poszczególnych państw.

Projekt „Modernizacja linii kolejowej E 30, etap II. Pilotażowe wdrożenie ERTMS/ETCS i ERTMS/GSM-R w Polsce na odcinku Legnica – Węgliniec – Bielawa Dolna” POIiŚ 7.1-15.1 współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. 

Kontakt dla mediów:
Mirosław Siemieniec
Rzecznik prasowy
rzecznik@plk-sa.pl
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
tel. 694 480 239